Jakie systemy bezpieczeństwa montowane są w dźwigach osobowych?

Dźwigi osobowe, czyli potocznie mówiąc windy, towarzyszą nam niemal na każdym kroku. Stanowią nieocenione ułatwienie dla codziennych czynności, a dzięki starannie przemyślanej konstrukcji są też bezpieczne i funkcjonalne. Czy istnieją jakieś normy prawne określające zabezpieczenia, które należy w nich zastosować? A jeśli tak, to jakie systemy bezpieczeństwa są stosowane w powszechnie używanych konstrukcjach? Na te i inne pytania odpowiadamy w naszym artykule.

Podstawa prawna - co warto wiedzieć?

Podstawą prawną do stosowania odpowiednich zabezpieczeń w dźwigach osobowych jest przede wszystkim prawo unijne w tym Dyrektywa dźwigowa (95/16/WE). Jej zapisy dotyczą m.in. etapu instalowania i wprowadzania do obrotu nowych dźwigów. Dyrektywa ta dotyczy także stosowania urządzeń, bezpieczeństwa ich użytkowania, podstawowych procedur oceny zgodności, stosowania oznakowania CE i deklaracji zgodności WE, a także sposobu sporządzania dokumentacji technicznej dźwigu. 

W Polsce odzwierciedleniem tego dokumentu jest Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 8 grudnia 2005 roku w sprawie zasadniczych wymagań dla dźwigów i ich elementów bezpieczeństwa (Dz.U. 2005.263.2198). 

Systemy bezpieczeństwa w dźwigach osobowych

Wspomniane normy prawne określają główne system bezpieczeństwa, które należy zastosować w dźwigach osobowych, czyli w windach. Są to m.in.:

• urządzenia zamykające drzwi przystankowe,
• urządzenia zapobiegające spadkom, których zadaniem jest zapobieganie swobodnemu spadkowi kabiny lub jej niekontrolowanemu ruchowi w górę - chodzi m.in. o ograniczniki prędkości,
• amortyzatory z akumulacją energii (z charakterystyką nieliniową, z tłumieniem ruchu powrotnego), 
• amortyzatory rozpraszające energię, 
• części zabezpieczające w siłownikach hydraulicznych układów napędowych,  
• elektryczne części zabezpieczające w postaci przełączników bezpieczeństwa.

Nad bezpiecznym użytkowaniem wind czuwa więc szereg różnego typu zabezpieczeń. Które z nich odgrywają szczególną rolę? Oczywiście każdy z wymienionych elementów jest niezbędny, by cała konstrukcja działała sprawnie i zgodnie z najwyższymi normami. Na uwagę zasługują jednak tzw. chwytacze i ograniczniki prędkości, które współpracują ze sobą, tworząc dobrze skoordynowany układ. Jak działają? Zadaniem ograniczników prędkości jest włączenie zespołu napędowego i uruchomienie chwytaczy - dzieje się tak w momencie osiągnięcia prędkości granicznej. Chwytacze z kolei zaciskają się na prowadnicach i utrzymują na nich kabinę, dbając o jej stabilność.

Dużą rolę odgrywa też sam napęd windy, w szczególności obecny w nim hamulec szczękowy wciągarki (czyli silnika), który jest nazywany luzownikiem. Jego zadaniem jest zatrzymywanie kabiny w wyznaczonym miejscu. Innym ważnym elementem są zderzaki, które zatrzymują opadającą kabinę lub przeciwwagę na końcu toru.  

Windy już istniejące a systemy bezpieczeństwa

Jednak jak sytuacja przedstawia się w windach, które już istnieją i które są użytkowane od lat? One także podlegają regularnym kontrolom i badaniom technicznym. Dla zwiększenia bezpieczeństwa zastosowano w nich także dodatkowe systemy. 

Niektóre z nich to: 

• montaż chwytaczy, które umożliwiają łagodne opóźnienie podczas zatrzymywania (w windach osobowych osiągających prędkość większą niż 0,6 m/s),
• zmodyfikowanie systemów alarmowych w celu zwiększenia ich skuteczności,
• zastosowanie systemów zapobiegających niekontrolowanemu ruchowi kabiny w górę,
• zastosowanie drzwi kabinowych oraz piętrowskazywaczy wewnątrz kabiny,
• wymiana lin nośnych kabiny,
• zmodyfikowanie układu sterowania zatrzymaniem, którego celem jest uzyskanie wysokiego stopnia dokładności,
• modyfikacja elementów sterowniczych (w kabinie i w szybie), tak by były zrozumiałe i dostępne dla osób niepełnosprawnych,
• wyposażenie drzwi automatycznych w czujniki wykrywające obecność ludzi i zwierząt,
• wyposażenie kabiny windy w oświetlenie awaryjne.